Του Ζαχαρία Ζούπη
Δύσκολη περίοδος για την Αυτοδιοίκηση αυτή που διανύουμε. Πολύ δύσκολη.
Οι συνεχείς οικονομικές περικοπές την πλήττουν πια καίρια και ο καθένας πια μπορεί να το αντιληφθεί αυτό ιδιαίτερα στη λειτουργία των κοινωνικών δομών. Η πρώτη φάση μείωσης των πόρων κατά 30% δεν ήταν ασφαλώς εύκολη, ήταν όμως απορροφίσιμη. Σε τελευταία ανάλυση αυτή η μείωση ήταν σχεδόν ταυτόσημη με τη δραματική μείωση του κόστους μισθοδοσίας των ΟΤΑ. Αν λάβουμε υπόψη ότι κατά μέσο όρο το 70-80% του Προϋπολογισμού ενός ΟΤΑ αποτελεί πια το κόστος Μισθοδοσίας και Λειτουργικών των Δήμων, η πρώτη φάση ήταν δύσκολα εύκολη. Ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν. Δεύτερο επερχόμενο κύμα μείωσης κατά 30% των πόρων της Αυτοδιοίκησης θα οδηγήσει σε καταστροφή, αμφισβήτηση πια της δυνατότητας παροχής στοιχειωδών υπηρεσιών στους δημότες, αποσύνθεση απαραίτητων κοινωνικών δομών και λειτουργιών. Οι ΟΤΑ βρίσκονται πια μπροστά στο φάσμα μιας καταστροφής.
Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος των δυσκολιών της Αυτοδιοίκησης. Η πολιτική κρίση, η αμφισβήτηση των θεσμών και της αποτελεσματικότητας τους, η κρίση εκπροσώπησης την αγγίζουν πια άμεσα μέσα σε μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα ανυποληψίας, υποψιών για γενικευμένη κακοδιαχείριση, αδιαφάνεια και διαφθορά. Το μοντέλο του τσιφλικαδικού τύπου δημαρχοκεντρικού συστήματος έχει φτάσει προ πολλού στα όριά του και ασφαλώς ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» απέφυγε να το θίξει ευθέως και να το αναπροσαρμόσει ριζικά. Έτσι η Αυτοδιοίκηση αμφισβητείται η ίδια, έχοντας αποκτήσει τα τελευταία χρόνια μεγαλύτερη ισχύ μέσα στις πελατειακές λειτουργίες του συνολικού συστήματος. Οι πολίτες αμφισβητούσαν και αμφισβητούν πια ακόμα πιο έντονα την «αγνότητα», την διαφάνεια, την χρηστότητα και την αποτελεσματικότητά της. Οι Δήμαρχοι και όλο το σύστημα εξουσίας που έχει συγκροτηθεί γύρω από αυτούς αμφισβητείται από τους πολίτες και έτσι η Αυτοδιοίκηση αποκόπτεται από τους φυσικούς κοινωνικούς συμμάχους της, οι Δήμοι αποκόπτονται από τους ίδιους τους δημότες τους. Κάποιοι Δήμαρχοι και μάλιστα πάρα πολλοί αμφισβητούνται αδίκως, αν και έχουν κάνει σημαντικές προσπάθειες εξορθολογισμού και αύξησης της αποδοτικότητας. Κάποιοι Δήμαρχοι, από την άλλη, προσπαθούν να αξιοποιήσουν την κρίση για να κρύψουν τα ατοπήματά τους, ακόμα και τώρα.
Ας πάρουμε το παράδειγμα του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Τον Ιανουάριο του 2010 ήταν στη συγκριτικά καλύτερη κατάσταση από άποψης χρέους σε σχέση με όλους τους Δήμους της Α΄ και Β΄ Πειραιά. Σήμερα η σχετική οικονομική του θέση έχει χειροτερέψει κατά πολύ. Γιατί άραγε; Μήπως η κρίση χτύπησε περισσότερο τον Δήμο αυτό, από το γειτονικό Δήμο Νίκαιας-Ρέντη που δύο χρόνια πριν βρισκόταν στην χειρότερη θέση; Όχι ασφαλώς. Υπάρχει και η απλή φράση: Σωστή Διαχείριση. Στον ένα Δήμο «τίναξαν την μπάνκα στον αέρα» από το πρώτο εξάμηνο, στον άλλο «κράτησαν το τιμόνι». Είναι τόσο πολύ απλό. Στον ένα Δήμο μπήκαν σαν ταύροι σε υαλοπωλείο, στον άλλο έκαναν Προγραμματισμό. Τόσο απλό. Και οι δύο θα αντιμετωπίσουν σοβαρές συνέπειες από την επιμονή σε μια πολιτική μεγάλων περικοπών. Δεν είναι όμως ίδιοι, δεν πορεύτηκαν με τον ίδιο τρόπο.
Στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, για να συνεχίσουμε, ο νέος Δήμαρχος παρέλαβε τέσσερις Δημοτικές Επιχειρήσεις με συνολικό χρέος περίπου 700.000 ευρώ. Σήμερα, ενάμισυ χρόνο μετά, το χρέος της ενιαίας πια επιχείρησης είναι ανεξέλεγκτο και σε κάθε περίπτωση ξεπερνάει τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η πολιτιστική – αθλητική – κοινωνική δραστηριότητα έχει υποχωρήσει! Φταίει άραγε για αυτό η κρίση ή οι πολιτικές που ακολούθησε η Δημοτική Αρχή; Σαφώς το δεύτερο. Στον ίδιο Δήμο φωνάζουν για τη μείωση του προσωπικού και τις δυσκολίες που αυτή επιφέρει στην παροχή υπηρεσιών στους δημότες. Είναι φανερό ότι λένε τη μισή αλήθεια. Αν υπολογίσει κανείς τους συμβασιούχους κάθε είδους, τα προγράμματα κάθε είδους και βέβαια τους δεκάδες δήθεν εθελοντών που πληρώνονταν (ή δεν πληρώνονταν), άλλοι με μαύρα (!) και άλλοι με ψευτοσυμβάσεις που προκαλούν τον γέλωτα σε εργατολόγους, στον Δήμο έχουν απασχοληθεί κοντά 400 εργαζόμενοι (και μάλλον λίγους λέω). Άρα όλα τα παραπάνω αποδεικνυόνται λόγια για να κρύψουν την αθλιότητα των χειρισμών και την έλλειψη κάθε προγραμματισμού. Άλλωστε και ο Δήμος Νίκαιας-Ρέντη έχει πρόβλημα με την έλλειψη προσωπικού. Ωστόσο, με μείον 100 εργαζόμενους στον τομέα της καθαριότητας, ο Δήμος έχει εμφανίσει ένα σαφώς καλύτερο αποτέλεσμα. Τι να πρωτοπεί όμως κανείς, για το τι συμβαίνει σε κάποιους Δήμους. Εδώ στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας ακυρώθηκε δημοπρασία στην οποία δινόταν 35% έκπτωση για έργο, για να δοθεί λίγες βδομάδες αργότερα με … 5% έκπτωση (!). η διαφορά εκπτώσεων αντιστοιχούσε μόλις σε 500.000 ευρώ.
Μην τα πολυλέμε όμως. Η οικονομική κρίση αγγίζει πια για τα καλά τους Δήμους. Οι συνεχείς περικοπές οδηγούν Δήμους σε οικονομική ασφυξία. Απέναντι σε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται αντίδραση. Για να είναι όμως αποτελεσματική, πρέπει και η Αυτοδιοίκηση να κοιταχθεί στην καθρέπτη. Αν μην τι άλλο, γιατί κάποια χαρακτηριστικά που έχουν αποτυπωθεί πάνω τους δεν κολακεύουν τον θεσμό.
Ο Ζαχαρίας Ζούπης, Δημοτικός Σύμβουλος Κερατσινίου-Δραπετσώνας , είναι επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης «ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ».
Δύσκολη περίοδος για την Αυτοδιοίκηση αυτή που διανύουμε. Πολύ δύσκολη.
Οι συνεχείς οικονομικές περικοπές την πλήττουν πια καίρια και ο καθένας πια μπορεί να το αντιληφθεί αυτό ιδιαίτερα στη λειτουργία των κοινωνικών δομών. Η πρώτη φάση μείωσης των πόρων κατά 30% δεν ήταν ασφαλώς εύκολη, ήταν όμως απορροφίσιμη. Σε τελευταία ανάλυση αυτή η μείωση ήταν σχεδόν ταυτόσημη με τη δραματική μείωση του κόστους μισθοδοσίας των ΟΤΑ. Αν λάβουμε υπόψη ότι κατά μέσο όρο το 70-80% του Προϋπολογισμού ενός ΟΤΑ αποτελεί πια το κόστος Μισθοδοσίας και Λειτουργικών των Δήμων, η πρώτη φάση ήταν δύσκολα εύκολη. Ωστόσο τα πράγματα αλλάζουν. Δεύτερο επερχόμενο κύμα μείωσης κατά 30% των πόρων της Αυτοδιοίκησης θα οδηγήσει σε καταστροφή, αμφισβήτηση πια της δυνατότητας παροχής στοιχειωδών υπηρεσιών στους δημότες, αποσύνθεση απαραίτητων κοινωνικών δομών και λειτουργιών. Οι ΟΤΑ βρίσκονται πια μπροστά στο φάσμα μιας καταστροφής.
Δεν είναι όμως μόνο αυτός ο λόγος των δυσκολιών της Αυτοδιοίκησης. Η πολιτική κρίση, η αμφισβήτηση των θεσμών και της αποτελεσματικότητας τους, η κρίση εκπροσώπησης την αγγίζουν πια άμεσα μέσα σε μία περιρρέουσα ατμόσφαιρα ανυποληψίας, υποψιών για γενικευμένη κακοδιαχείριση, αδιαφάνεια και διαφθορά. Το μοντέλο του τσιφλικαδικού τύπου δημαρχοκεντρικού συστήματος έχει φτάσει προ πολλού στα όριά του και ασφαλώς ο «ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ» απέφυγε να το θίξει ευθέως και να το αναπροσαρμόσει ριζικά. Έτσι η Αυτοδιοίκηση αμφισβητείται η ίδια, έχοντας αποκτήσει τα τελευταία χρόνια μεγαλύτερη ισχύ μέσα στις πελατειακές λειτουργίες του συνολικού συστήματος. Οι πολίτες αμφισβητούσαν και αμφισβητούν πια ακόμα πιο έντονα την «αγνότητα», την διαφάνεια, την χρηστότητα και την αποτελεσματικότητά της. Οι Δήμαρχοι και όλο το σύστημα εξουσίας που έχει συγκροτηθεί γύρω από αυτούς αμφισβητείται από τους πολίτες και έτσι η Αυτοδιοίκηση αποκόπτεται από τους φυσικούς κοινωνικούς συμμάχους της, οι Δήμοι αποκόπτονται από τους ίδιους τους δημότες τους. Κάποιοι Δήμαρχοι και μάλιστα πάρα πολλοί αμφισβητούνται αδίκως, αν και έχουν κάνει σημαντικές προσπάθειες εξορθολογισμού και αύξησης της αποδοτικότητας. Κάποιοι Δήμαρχοι, από την άλλη, προσπαθούν να αξιοποιήσουν την κρίση για να κρύψουν τα ατοπήματά τους, ακόμα και τώρα.
Ας πάρουμε το παράδειγμα του Δήμου Κερατσινίου-Δραπετσώνας. Τον Ιανουάριο του 2010 ήταν στη συγκριτικά καλύτερη κατάσταση από άποψης χρέους σε σχέση με όλους τους Δήμους της Α΄ και Β΄ Πειραιά. Σήμερα η σχετική οικονομική του θέση έχει χειροτερέψει κατά πολύ. Γιατί άραγε; Μήπως η κρίση χτύπησε περισσότερο τον Δήμο αυτό, από το γειτονικό Δήμο Νίκαιας-Ρέντη που δύο χρόνια πριν βρισκόταν στην χειρότερη θέση; Όχι ασφαλώς. Υπάρχει και η απλή φράση: Σωστή Διαχείριση. Στον ένα Δήμο «τίναξαν την μπάνκα στον αέρα» από το πρώτο εξάμηνο, στον άλλο «κράτησαν το τιμόνι». Είναι τόσο πολύ απλό. Στον ένα Δήμο μπήκαν σαν ταύροι σε υαλοπωλείο, στον άλλο έκαναν Προγραμματισμό. Τόσο απλό. Και οι δύο θα αντιμετωπίσουν σοβαρές συνέπειες από την επιμονή σε μια πολιτική μεγάλων περικοπών. Δεν είναι όμως ίδιοι, δεν πορεύτηκαν με τον ίδιο τρόπο.
Στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας, για να συνεχίσουμε, ο νέος Δήμαρχος παρέλαβε τέσσερις Δημοτικές Επιχειρήσεις με συνολικό χρέος περίπου 700.000 ευρώ. Σήμερα, ενάμισυ χρόνο μετά, το χρέος της ενιαίας πια επιχείρησης είναι ανεξέλεγκτο και σε κάθε περίπτωση ξεπερνάει τα 3,5 εκατομμύρια ευρώ, ενώ η πολιτιστική – αθλητική – κοινωνική δραστηριότητα έχει υποχωρήσει! Φταίει άραγε για αυτό η κρίση ή οι πολιτικές που ακολούθησε η Δημοτική Αρχή; Σαφώς το δεύτερο. Στον ίδιο Δήμο φωνάζουν για τη μείωση του προσωπικού και τις δυσκολίες που αυτή επιφέρει στην παροχή υπηρεσιών στους δημότες. Είναι φανερό ότι λένε τη μισή αλήθεια. Αν υπολογίσει κανείς τους συμβασιούχους κάθε είδους, τα προγράμματα κάθε είδους και βέβαια τους δεκάδες δήθεν εθελοντών που πληρώνονταν (ή δεν πληρώνονταν), άλλοι με μαύρα (!) και άλλοι με ψευτοσυμβάσεις που προκαλούν τον γέλωτα σε εργατολόγους, στον Δήμο έχουν απασχοληθεί κοντά 400 εργαζόμενοι (και μάλλον λίγους λέω). Άρα όλα τα παραπάνω αποδεικνυόνται λόγια για να κρύψουν την αθλιότητα των χειρισμών και την έλλειψη κάθε προγραμματισμού. Άλλωστε και ο Δήμος Νίκαιας-Ρέντη έχει πρόβλημα με την έλλειψη προσωπικού. Ωστόσο, με μείον 100 εργαζόμενους στον τομέα της καθαριότητας, ο Δήμος έχει εμφανίσει ένα σαφώς καλύτερο αποτέλεσμα. Τι να πρωτοπεί όμως κανείς, για το τι συμβαίνει σε κάποιους Δήμους. Εδώ στον Δήμο Κερατσινίου-Δραπετσώνας ακυρώθηκε δημοπρασία στην οποία δινόταν 35% έκπτωση για έργο, για να δοθεί λίγες βδομάδες αργότερα με … 5% έκπτωση (!). η διαφορά εκπτώσεων αντιστοιχούσε μόλις σε 500.000 ευρώ.
Μην τα πολυλέμε όμως. Η οικονομική κρίση αγγίζει πια για τα καλά τους Δήμους. Οι συνεχείς περικοπές οδηγούν Δήμους σε οικονομική ασφυξία. Απέναντι σε αυτή την κατεύθυνση χρειάζεται αντίδραση. Για να είναι όμως αποτελεσματική, πρέπει και η Αυτοδιοίκηση να κοιταχθεί στην καθρέπτη. Αν μην τι άλλο, γιατί κάποια χαρακτηριστικά που έχουν αποτυπωθεί πάνω τους δεν κολακεύουν τον θεσμό.
Ο Ζαχαρίας Ζούπης, Δημοτικός Σύμβουλος Κερατσινίου-Δραπετσώνας , είναι επικεφαλής της Δημοτικής Κίνησης «ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ».
